W jaki sposób nasze ciało walczy z upałami?

1. Jak walczyć z upałami?

Gorące lato przed nami.  Termometry wskazują temperaturę powyżej 30 stopni Celsjusza. Jak rodzić sobie z upałami.

W jaki sposób ciało znosi upały? Serce bije szybciej, zwiększając przepływ krwi do skóry. W ten sposób chce uchronić najważniejsze organy wewnętrzne przed przegrzaniem.

Jeżeli temperatura ciała nie przestaje wzrastać, organizm podejmuje bardziej drastyczne środki. Jakie?

2. Upały a nasze ciało

To mózg wysyła pierwsze sygnały przegrzania do naszego ciała. W głowie umieszczony mamy osobisty termostat, czyli ośrodek termoregulacji tkwiący głęboko pod korą mózgową w podwzgórzu mózgu.

Działa niezależnie od naszej woli. W zdrowym organizmie jest stale nastawiony na około 37 stopni Celsjusza. Jeśli temperatura wzrasta, termostat wysyła sygnały, czyli impulsy nerwowe. Są nimi: krew i pot.

3. System chłodzenia

Naczynia krwionośne skóry rozszerzają się. Te położone w głębi ciała ulegają kurczeniu. W efekcie 1/5 całej krwi przepływa tuż pod skórą, oddając przy tym ciepło do otoczenia.

Żeby system zadziałał, konieczny jest jeden warunek: otoczenie musi być chłodniejsze niż krew. Tylko wtedy ciepło może do niego "wypromieniować".

Podobnie działa system oparty na oddawaniu ciepła przez pot. Gruczoły potowe rozsiane są po większości powierzchni ludzkiej skóry. Mamy ich około dwóch milionów. Są ulokowane głównie na dłoniach, stopach i pod pachami. Samo pocenie nie chłodzi. Konieczne jest jego parowanie.

W tym celu ciecz potrzebuje dawki ciepła. Woda, z której w głównej mierze składa się pot, do wyparowania potrzebuje tego ciepła bardzo dużo. Pobiera go więc między innymi z rozgrzanej skóry. Dzięki temu organizm robi się chłodniejszy.

4. Symptomy wyczerpania ciepła

Rozszerzenie naczyń krwionośnych grozi spadkiem ciśnienia krwi. Aby je wyrównać, serce zaczyna bić znacznie szybciej. To dla niego duże obciążenie. Wraz z potem, którego jesteśmy w stanie wypocić nawet 10 litrów, pozbywamy się z organizmu mnóstwa wody.

Odwodniona krew staje się gęsta. Taką jest jeszcze trudniej przepompowywać obciążonemu przyspieszoną pracą sercu. Zmieniony skład chemiczny i większa gęstość krwi powodują, że niesie ona ze sobą mniej tlenu i substancji odżywczych niż zwykle.

Niedotleniony mózg reaguje sennością. Dodatkowo czujemy: nudności, zmęczenie i bóle głowy. Może też wystąpić biegunka.

5. Udar słoneczny

Podczas udaru cieplnego skóra twarzy jest zaczerwieniona, w cięższych przypadkach - blada. Występują obfite poty. Chory odczuwa nudności i ogólne osłabienie. Chód staje się chwiejny, niepewny. Mowa jest niekiedy niewyraźna i bełkotliwa, a przed oczyma pojawiają się mroczki.

Jak pomóc? Chorego należy odprowadzić do chłodnego, zacienionego i przewiewnego miejsca. Podawać wodę do picia i kompresy na ciało i twarz.