Bogowie
Argula - w mitologii Aborygenów z zachodniego Kimberley postać trickstera związana z czarami. Na terenach tych aspołeczne zachowanie może być ukarane przez namalowanie pokręconej postaci ludzkiej w grocie skalnej i śpiewanie do niej obraźliwych piosenek, które mają rzekomo sprowadzić na winowajcę kalectwo lub śmierć. O malunkach takich powiada się, że są dziełem Arguli.
Atua - pomniejsi bogowie patronujący różnym zajęciom i opiekujący się poszczególnymi wyspami.
Haumia - maoryski bóg dzikich warzyw i roślin. Był synem boga nieba Rangi i bogini ziemi Papa.
Karaperamun - najwyższa istota czczona w Vanuatu (wcześniejsze Nowe Hebrydy) zanim wyspiarze przeszli na chrześcijaństwo. Kult Karaperamun został wskrzeszony w roku 1940 wraz z przybyciem przedstawiciela kultu cargo, Johna Fruma, który miał być wcieleniem bóstwa.
Kinharingen - bóg z Borneo, zrodził się z żoną ze skały i stali się rodzicami. Żeby zapewnić pożywienie pierwszym ludziom, zabili swe pierwsze dziecko i poćwiartowali je. Głowa przemieniła się w orzech kokosowy, piszczele w trzcinę cukrową, palce w banany, a z krwi wyrósł ryż.
Ku - hawajskie imię polinezyjskiego boga wojny, gdzie indziej znanego pod imieniem Tu.
Lature - indonezyjski bóg otchłani.
Lono - bóg nieba, pokoju i rolnictwa. Hawajski odpowiednik boga w innych regionach znanego jako Rongo. Lono obejmował panowanie na Hawajach co roku, a w trakcie trwającego cztery miesiące święta Makihiki, które rozpoczynało się wraz z pojawieniem się na wieczornym nieboskłonie Plejad i nadejściem jesiennych deszczów. W czasie Makihikik, które bóg ten miał zapoczątkować, z wyspy na wyspę przenoszono jego wizerunek i oddawano mu cześć w podzięce za urodzaj i dostatek. Pod koniec święta Makihiki Lono rytualnie zabijano w głównej, poświęconej mu świątyni, po czym miał on wyruszyć do Kahiki, niewidzialnej krainy, w której pozostawał aż do następnej jesieni. Pozostała część roku była poświęcona Ku, bogu ziemi i dobrobytu.
Lowalangi - indonezyjska najwyższa istota niebiańska, jest wszechmocny, wszechobecny i wszechwiedzący. Za wszelkie wykroczenia karał winnych za pomocą klęsk żywiołowych, a tajfuny stanowiły podstawowy repertuar nakładanych przez niego kar.
Nareau - pierwotne bóstwo, według mitologii z Wysp Gilberta (w Mikronezji). Nareau rozpoczął proces stworzenia przez namówienie węgorza do rozdzielenia nieba i ziemi.
Paao - hawajski bóg, który podobno zapoczątkował obrzędy związane z Makihiki, świętem boga Lono. Paao rzekomo przybył na wyspy hawajskie z niewidzialnego lądu za morzem. Był założycielem nowej religii i tym, który obalił ówczesną dynastię wodzów.
Rangi - pierwotne bóstwo stwórcze maoryskiego panteonu. Rangi, bóg nieba i Papa, bogini ziemi, objęci tak ciasno w pierwotnej próżni, że żadne z ich sześciorga dzieci nie mogło oddzielić się od nich po urodzeniu. Bóg wojny Tu zaproponował, aby zabić rodziców, ale bóg lasów Tane stwierdził, że lepiej będzie rozdzielić ich siłą. Każdy bóg po kolei próbował rozdzielić bóstwa, ale dopiero Tane się to udało. Wtedy to Rangi i Papa zajęli miejsca, na których spoczywają do dzisiaj
Rona - według mitologii maoryskiej bóg, który walczy z księżycem. Walka rozpoczęła się po tym, jak księżyc ukradł żonę Rony. Kiedy księżyc męczy się walką, znika. W tym czasie Rona i Księżyc zbierają siły i jest to czas fazy przybywania księżyca. Podczas pełni walka zostaje wznowiona.
Rongo, Lono, Ro - maoryski bóg pokoju i roślin uprawnych, jeden z sześciu potomków pierwotnych bóstw Rangi i Papy. W jednym ze swych aspektów, jako Rongo- maui, podobno sprowadził pierwsze jamy (słodkie ziemniaki). Na Hawajach jest czczony pod imieniem Lono.
Sang Jang - najwyższe bóstwo na Jawie.
Sihai - indonezyjski bóg, którego Lowalangi ulepił z błota i ożywił własnym oddechem. Gdy Sihai umarł - jego prawe oko zamieniło się w Słońce, lewe w Księżyc, z ust wyrosło drzewo ognia, z gardła drzewo złota, z brzucha zaś drzewo, które dało początek ludziom.
Tane - bóg sprawujący pieczę nad lasami porastającymi małe skrawki ziemi, wyrastające z bezmiaru wód oceanu. Na Hawajach czczony jako bóstwo Słońca, który wraz z żoną Hina, władczynią srebrnego globu przemierzał nieboskłon.
Tane był synem Papy- matki ziemi i Rangiego- ojca nieba. Rangi i Papa objęci byli tak ciasno w pierwotnej próżni, że żadne z ich sześciorga dzieci nie mogło oddzielić się od nich po urodzeniu. Bóg wojny Tu zaproponował, aby zabić rodziców, ale bóg lasów Tane stwierdził, że lepiej będzie rozdzielić ich siłą. Każdy bóg po kolei próbował rozdzielić bóstwa, ale dopiero Tane się to udało. Wtedy to Rangi i Papa zajęli miejsca, na których spoczywają do dzisiaj, ale Tane naraził się na zazdrość ze strony rodzeństwa. Tawhiri, bóg żywiołów, powalił wszystkie drzewa Tane i sprawił, że jego dziecko, ryba, która do tej pory mieszkała w lasach, uciekła do morza, do królestwa boga Tangaroa. Podobno Tane, rozwścieczony z powodu utraty potomka, pozostawał od tej pory w konflikcie z Tangaroa. Kiedy Tane zapragnął się ożenić poprosił o rękę Papę. Odmówiła mu, ale za jej radą stworzył on pierwszą kobietę, Hinehauone z piasku wyspy Hawaiki. Hinehauone była odpowiedzialna za narodziny pierwszego człowieka i za pojawienie się śmiertelności. Urodziła ona Tane córkę imieniem Hinetitama, która później stała się Hinenuitepo, gigantyczną boginią śmierci. Tane poślubił później Hinetitamę, ale kiedy dziewczyna dowiedziała się, że jest jej ojcem, uciekła z przerażeniem do krainy podziemi i stała się Hinenuitepo. Stamtąd zawołała do Tane, że sprowadzi śmierć na wszystkie jego dzieci. W ten sposób rodzaj ludzki stał się śmiertelny.
Tangaloa, Tangaroa, Tanaoa, Taaroa - maoryski bóg oceanu, patron rybaków i żeglarzy, opiekun ryb, otaczany szczególną czcią. Syn Rangiego i Papy. Był bóstwem bardzo znanym w całej Polinezji. Poza Nową Zelandią czczono go jako stwórcę innych bogów, Ziemi i ludzi. Według maoryskiej mitologii większość tworów morskich to dzieło Tangaroa, a te znajdujące się na ziemi, dziełem Tane. Jednakże wszystkie ryby były potomkami Tane i zamieszkiwały lasy, dopóki Tawhiri, bóg żywiołów, powalił wszystkie drzewa i sprawił ryba, uciekła do morza, do królestwa Tangaroa. Podobno Tane, rozwścieczony z powodu utraty potomka, pozostawał od tej pory w konflikcie z Tangaroa.
Tawhiri - maoryski bóg żywiołów, syn Rangiego i Papy. Maoryski mit o stworzeniu opowiada, że . Rangi i Papa objęci byli tak ciasno w pierwotnej próżni, że żadne z ich sześciorga dzieci nie mogło oddzielić się od nich po urodzeniu. Bóg wojny Tu zaproponował, aby zabić rodziców, ale bóg lasów Tane stwierdził, że lepiej będzie rozdzielić ich siłą. Każdy bóg po kolei próbował rozdzielić bóstwa, ale dopiero Tane się to udało. Wtedy to Rangi i Papa zajęli miejsca, na których spoczywają do dzisiaj, ale Tane naraził się na zazdrość ze strony rodzeństwa. Tawhiri, bóg żywiołów, powalił wszystkie drzewa Tane i sprawił, że jego dziecko, ryba, która do tej pory mieszkała w lasach, uciekła do morza, do królestwa boga Tangaroa.
Tjapara - według podań ludu Tiwi z wysp Melville i Bathurst- człowiek, który stał się księżycem.
Tu - według maoryskiego mitu o stworzeniu Tu był bogiem wojny, synem Rangiego i Papy. Rangi, bóg nieba i Papa, bogini ziemi, objęci byli tak ciasno w pierwotnej próżni, że żadne z ich sześciorga dzieci nie mogło oddzielić się od nich po urodzeniu. Tu zaproponował, aby zabić rodziców, ale bóg lasów Tane stwierdził, że lepiej będzie rozdzielić ich siłą. Każdy bóg po kolei próbował rozdzielić bóstwa, ale dopiero Tane się to udało. Wtedy to Rangi i Papa zajęli miejsca, na których spoczywają do dzisiaj. Pewnego dnia Tu został napadnięty przez Tawhiri, a żaden z pozostałych braci nie przyszedł mu z pomocą, dlatego Tu zwrócił się przeciw nim. Łapał w siatkę ryby i zwierzęta, potomstwo Tangaroa i potomstwo Tane, i zjadał dzikie rośliny i zboża, dzieci Haumia i Rongo. Tu zdobył znajomość magii, która umożliwiała mu kontrolę nad wszystkimi dziećmi swoich braci: pogodą, zwierzętami, roślinami i materią nieożywioną.
Boginie
Hainuwele - "Liść Palmy Kokosowej”. Bogini u ludów żyjących na wyspie Seram (na terenie dzisiejszej zachodniej Indonezji). Hainuwele według mitu powstała ze zmieszania się krwi jej ludzkiego ojca z sokiem kwiatu palmy kokosowej. Po śmierci zadanej z rąk ludzi odrodziła się na nowo w roślinach służących odtąd ludziom za pokarm, a także spowodowała podział ludzi pierwotnych na zwierzęta i ludzi właściwych.
Hinenuitepo - "Wielka Pani Ciemności”. Maoryska bogini ciemności i śmierci. Hinenuitepo zwana pierwotnie Hinetitama ("Dziewica Świtu”) była córką Hinehauone, pierwszej kobiety i boga Tane. Tane poślubił Hinetitamę, ale kiedy dziewczyna dowiedziała się, że jest jej ojcem, uciekła z przerażeniem do krainy podziemi i stała się Hinenuitepo. Stamtąd zawołała do Tane, że sprowadzi śmierć na wszystkie jego dzieci. W ten sposób rodzaj ludzki stał się śmiertelny. Ojciec powiedział tricksterowi Maui, że jeżeli przejdzie przez ciało Hinenuitepo od pochwy do ust, wówczas stanie się nieśmiertelny. Maui spróbował to uczynić w trakcie snu Hinenuitepo, ale zbudził ją śmiech jakiegoś ptaka, więc zabiła Maui potwierdzając tym samym, że ludzkie istoty nigdy nie uzyskają nieśmiertelności.
Kaintangata - w mitologii Maorysów była boginią niebios. Poślubiła wodza kanibali Whaitiri, a następnie wydała na świat Hema, ojca bohatera Tawhaki.
Pani - maoryska bogini wegetacji, żona boga Rongo i matka jamów (ignamów, jadalnych bulw).
Papa - maoryska bogini stworzycielka ziemi, małżonka boga nieba Rangi i matka wielkich bogów maoryskiego panteonu. Kiedy jej syn Tane, bóg drzew, szukał towarzyszki życia, zwrócił się najpierw do matki. Ona jednak odrzuciła jego zaloty i poradziła mu, aby stworzył sobie żonę z piasku wyspy Hawaiki. Twór ten, Hinehauone, był pierwszą istotą ludzką.
Inne postacie i zagadnienia
Alczeringa, Alcziranga - "Religia”. Był to czas przodków w wierzeniach tubylców Australii. Według ich religii jest to czas ahistoryczny, istniejący równocześnie z czasem historycznym, Czas Święty, zwany też Epoką Snu. Jednocześnie uważany jest za bardzo odległy czas stworzenia oraz aktualny czas przeżywany. Alczeringa jest wciąż "odnawiany” za pomocą rytuałów i sztuki sakralnej. Termin Alczeringa pochodzi najprawdopodobniej pochodzi z języka plemienia Aranda (zamieszkujących środkowy obszar Australii).
Areop-Enap - pierwotny pająk, który według mitologii ludu Nauru zamieszkującego obszary Mikronezji rozpoczął dzieło stworzenia morza i nieba. Areop-Enap znalazł wielkiego małża i rozkazał pewnemu skorupiakowi, by go rozłupał. Skorupiakowi udało się to tylko częściowo, więc Areop-Enap zwrócił się do gąsienicy o pomoc. Gąsienica otworzyła całkowicie małża, ale zmarła z wyczerpania. Górna część muszli stała się niebem, a pot gąsienicy słonym morzem. Ostatecznie gąsienica została Słońcem, a skorupiak Księżycem.
Bracia Ptaka Dzwonu - starodawni bohaterowie Czasów Stworzenia związani z Uluru (Ayer's Rock) w środkowej Australii. Według jednej z wersji ich historii opowiedzianej w 1976 roku dwaj bracia skradali się za emu nad Antalanya, stawem wśród skał w pobliżu Uluru. Nie znana im kobieta szukała gąsienic w pobliskim Wangka Arkal. Na głowie niosła misę na podkładce. Ładunek ześlizgnął się jej z głowy i spłoszył emu, który pobiegł na północ w kierunku Uluru, a za nim obaj bracia. U stóp Uluru jest nacięcie, będące jakoby podkładką pod niesioną na głowie misę, która leży tam, gdzie upadła. Nieco dalej jest staw, z którego pił emu.
Czasy Marzeń - w aborygeńskich mitach tak nazywała się pierwotna epoka tworzenia świata, będąca okresem, w którym plemienne istoty boskie przemierzały kontynent australijski. Owe istoty kształtowały krajobraz wokół, a także ustanawiały formy zachowań społecznych i w trakcie swego przemarszu pozostawiały dusze nienarodzonych dzieci. Czasy Marzeń to również stan ducha, osiągany przez uczestników obrzędu. Wierzy się, że uczestnicy ci na krótko wcielają się we własnych przodków i odtwarzają ich podróże lub uwalniają ich moc
Czuringi - święte przedmioty, ślady bytności pozostawione na ziemi przez Aborygenów (przeważnie kamienne lub deseczki pokryte znakami).
Djunggun - postać z pierwotnego aborygeńskiego mitu regionu zachodniego Kimberley, który tłumaczy pochodzenie niekazirodczego małżeństwa. W zamierzchłej przeszłości, głosi mit, kazirodztwo było na porządku dziennym. Pewnego razu dwóch mężczyzn, Djunggun i Wodoy, poślubili każdy córkę drugiego. Djunggun jednak postanowił przyjąć córkę Wodoya nie oddając swojej, a wtedy Wodoy pozbawił go pałką głowy. Od tej pory nie było już kazirodczych małżeństw. Djunggun i Wodoy, przemienili się w ptaki, dając początek gatunkowi kozodojów.
Hawaiki - była to mityczna ojczyzna ludów polinezyjskich, siedziba bogów oraz praprzodków, którzy stamtąd zaczęli proces kolonizacji wysp Oceanu Spokojnego. Była to także kraina, do której wracają dusze zmarłych na wieczny spoczynek. Etymologiczny związek nazw wysp Samoa (obecne Savaii) i Hawaje (dzisiejsze Hawaje) jest jedną z przesłanek tezy o wspólnym pochodzeniu wszystkich ludów Polinezji.
Hina - kobieta, która wyhodowała pierwszy orzech kokosowy, jak głosi mit ludu Tonga. Hina była kobietą ze szlachetnego rodu, której dziewictwo było szanowane i chronione przez całą społeczność. Pewien węgorz odbył z nią stosunek i uczynił ją brzemienną. Jej lud złapał winowajcę, który został posiekany i zjedzony z wyjątkiem głowy, o której zachowanie prosiła Hina. Hina pochowała ja i z niej właśnie wyrosła pierwsza palma kokosowa.
Hinehauone - w maoryskiej mitologii Hinehauone jest pierwszą istotą ludzka. Bóg stworzyciel- Tane, syn Papy- matki ziemi i Rangiego- ojca nieba zapragnął się ożenić. Jego matka odmówiła mu, ale za jej radą stworzył on pierwszą kobietę, Hinehauone (czyli "Dziewica Stworzona z Ziemi”) z piasku wyspy Hawaiki. Hinehauone była odpowiedzialna za narodziny pierwszego człowieka i za pojawienie się śmiertelności. Urodziła ona bóstwu Tane córkę imieniem Hinetitama, która później stała się Hinenuitepo, gigantyczną boginią śmierci.
Honoyeta - bóg wąż z podań ludu Kalauna na wyspie Goodenough w Melanezji. Miał dwie żony. Kiedy pracowały poza domem Honoyeta zrzucał skórę węża i stawał się pięknym młodzieńcem. Jedna z żon odkryła jego tajemnicę i zniszczyła skórę węża. Honoyeta wpadł w szał i sprowadził na ludzkość suszę, głód i śmierć.
Iolofath - w mitologii Mikronezji był bohaterem kulturowym i tricksterem, znanym też jako Olifat. Często utożsamiany był ze słońcem, zasłużył się ludziom przyniesieniem ognia. Na przykład na środkowych wyspach Caroline powiadają, że Olifat przysłał na ziemię ptaka, niosącego ogień w dziobie. Na atolu Ulithi mówią, że Iolofath, słońce, był synem boga nieba Lugeilangac i kobiety imieniem Thilpelap. Iolofath mieszkał na ziemi, ale pewnego dnia postanowi odwiedzić niebo, gdzie został zabity przez swoich niebiańskich krewniaków. Ojciec wskrzesił go i pozwolił pozostać między bogami.
John Frum - jest to główna postać melanezyjaskiego kultu cargo, zainicjowanego na Nowych Hebrydach (dzisiejsze Vanuatu) w czasie II wojny światowej. John Frum uważany jest za wcielenie Karaperamuna, najwyższej istoty czczonej w Vanuatu, zanim lud nawrócił się na chrześcijaństwo. Jego nadejście ma zapowiedzieć epokę kago (cargo- "Bogactwo”).
Kariki - brat maoryskiego herosa Tawhaki. Kariki przedstawiany był jako grubianin i głupiec, przeciwieństwo mądrego i bohaterskiego brata. Kore - chaos lub niezgłębiony ocean.
Kruk i krab - postaci, które w mitologii ludu Murinbata z północno-wschodniego dystryktu Victoria River nauczyły ludzi, jak umierać. Kruk i krab spierały się o najlepszy sposób umierania. Krab powiedział, że zna dobrą metodę i poszedł poszukać dziury w gruncie. Zrzucił swój stary pomarszczony pancerz i czekał w jamie, aż wyrośnie mu nowy. Powrócił z nowym pancerzem, ale wówczas kruk stwierdził, że zna szybszy sposób umierania. Natychmiast zamknął oczy i upadł na wznak. Krab próbował ocucić go wodą, ale nie zdołał, ponieważ kruk był martwy. Według podań ludu Murinbata ludzie postanowili umierać w taki sam sposób jak kruk.
Kulty cargo - w Oceanii kontakt z cywilizacją europejską doprowadził do stworzenia i modyfikacji mitów obrazujących miejsce Europejczyków we wszechświecie. Melanezyjczycy i inni wyspiarze byli oszołomieni ilością dóbr materialnych, jakie przybysze przywozili na swoich statkach i od wyrazu "cargo” utworzono w pidżin słowo "kago” oznaczające "towary”, "własność” lub "bogactwo”. Melanezyjczycy wierzyli, że Europejczycy muszą być w posiadaniu jakiejś szczególnie skutecznej magii, żeby mieć takie bogactwo i stworzyli "kult cargo”, aby zdobyć tę wiedzę dla siebie. Powszechne było przekonanie, że jakiś przodek, bóg lub inna czczona postać może zesłać "kago”. Jego nadejście miało zapowiedzieć nową epokę dobrobytu, sprawiedliwości i, jak wierzyli niektórzy, wyzwolenia spod obcego panowania. Kulty cargo dotrwały do dnia dzisiejszego: na przykład książę Filip, małżonek królowej Elżbiety II, jest przedmiotem kultu na wyspie Tanna na Vanuatu.
Kungarankalpa - aborygeńskie imię rodowych bohaterek znanych jako Siedem Sióstr.
Lang - królestwo nieba w mitologii atolu Ulith w Mikronezji.
Lelembut - duchy powodujące u ludzi choroby.
Malaveyovo - nienasycony kanibal z mitologii wyspy Goodenough (Papua Nowa Gwinea). Powiadają, że Malaveyovo zwykł wędrować po wyspie, z zapałem pożerając każdego, kogo napotka na swojej drodze, przyczyniając się w ten sposób do jej poważnego wyludnienia. Dlatego też wyspiarze składają mu ofiary z płodów ogrodowych w przekonaniu, że im więcej zje warzyw tym mniej pożre ludzi. Zwyczaj ten kontynuowany jest obecnie w formie abutu, konkursu, w trakcie którego współcześni wyspiarze rywalizują o to, kto przygotuje najokazalszy dar warzywny.
Mana - bezosobowa, niematerialna siła, swoistego rodzaju fluid, który może przenikać istoty żywe, jak i ciała nieożywione, może przemieszczać się z jednego przedmiotu na drugi, a natężenie tej siły może ulegać zmianie.
Maui - najsławniejszy, swawolny i sprytny heros w mitologii polinezyjskiej. Maui urodził się przedwcześnie, i według niektórych podań, został przez matkę wrzucony do morza, ale słońce go uratowało. Jednym z jego pierwszych wyczynów było spowolnienie ruchu słońca za pomocą kości szczękowej jego zmarłej babki po to, by dać ludziom więcej czasu na gotowanie pożywienia, albo aby zapewnić matce więcej czasu na uszycie ubrania z kory (tapa). Pewnego dnia wyprawił się z braćmi na ryby i złowił pierwszy ląd (wyspę), według jednych wyspę Hawaiki lub Teika-aMaui ("Ryba Maui”), Nową Zelandię. Ofiarował ludziom ogień, który wykradł jego opiekunce, Mahui-ike, starożytnej heroinie krainy zmarłych. W trakcie innej wyprawy do krainy zmarłych Maui próbował przejść po ciele śpiącej Hinenuitepo, bogini śmierci, ponieważ wierzył, że w ten sposób stanie się nieśmiertelny. Ale bogini zbudziła się i zabiła go. Od tej pory żadna istota ludzka nie może zyskać nieśmiertelności.
Memedis - duchy sprowadzające na ludzi różne nieszczęścia.
Mimi - figlarna istota, trickster, z mitologii Aborygenów zachodniej Krainy Arnhem. Mimi mieszkają w szczelinach skalnej skarpy Krainy Arnhem i ogólnie rzecz biorąc są istotami życzliwymi. Na przykład uczą ludzi sztuki polowania. Mogą jednak zachowywać się wrogo, gdy zaskoczy je nagła obecność obcych. Każdy podróżujący po buszu powinien krzyczeć, aby mmi usłyszały, że ktoś jest w pobliżu. Ludzie, którzy je przestraszą mogą zostać ukarani chorobą. Nie należy się zbliżać do wyglądających na oswojone kangurów, bo mogą one należeć do mimi: jego właściciel zabije każdego, kto wyrządzi zwierzęciu krzywdę. Często mówi się, że starożytne Aborygeńskie malowidła w jaskiniach są dziełem mimi.
Mudungkala - według podań ludów z wyspy Melville i Bathurst przy północnej Australii jest to ociemniała starsza kobieta odpowiedzialna za pojawienie się pierwszych ludzi. W okresie tworzenia, czyli Czasach Marzeń, spod ziemi, na południowo-wschodnim krańcu wyspy Melville wyłoniła się wyłoniła się Mudungkala. Towarzyszyło jej troje dzieci będących pierwszymi ludźmi, którzy zaludnili wyspę. Mudungkala przepełzła przez bezkształtny pierwotny krajobraz, a ze śladów, które za sobą zostawiała, tryskała woda. W końcu poziom wody tak się podniósł, że wyspy zostały odcięte od kontynentu australijskiego.
Namorodo - plemię swawolnych istot w mitologii Aborygenow zachodniej Krainy Arnhem. Przerażające postaci o długich pazurach, ciele składającym się z samej skóry i kości, utrzymujących się za pomocą ścięgien. Poruszają się w nocy przelatując ze świstem po niebie. Jednym pazurem mogą zabić każdego, kogo usłyszą, szczególnie rannych i chorych. Jeśli Namorodo pochwyci duszę osoby zmarłej, może ona nigdy nie dołączyć do klanu totemicznych przodków, przemieniając się w nienawistną istotę pędzącą po buszu. Namorodo byli również kojarzeni z czarami i spadającymi gwiazdami.
Ngandjala, Ngandjala - jedno z plemion tricksterów z mitologii Aborygenów z terenów zachodniego Kimberley. Podobnie jak Wurulu-Wurulu, Ngandjala-Ngandjala miały włóczyć się po buszu, szukając okazji do czynienia takich szkód, jak niszczenie zbiorów czy malowideł jaskiniowych, wykonanych przez starożytnych herosów. Niektórzy jednak wierzą, że istoty te mogą być czasem pomocne, na przykład gotują owoce jadalne, aby przyspieszyć ich dojrzewanie. W czasie pory deszczowej można czasem zobaczyć Ngandjala-Ngandjala w chmurach, a opary unoszące się po ulewie, wskazują miejsca ognisk, gdzie gotowały one owoce. Ngandjala-Ngandjala padają ofiarą działania innego trickstera Unguramu. Z ognisk Ngandjala-Ngandjala kradnie on jadalne korzenie, a Ngandjala-Ngandjala łapią go za ogon, i ciągną tak długo, dopóki nie zdradzi, gdzie ukrył skradzioną żywność.
Oknanikilla - święte tereny, na których składa się czuringi.
Orłosokół i kruk - według aborygeńskiej mitologii z południowo-wschodnich obszarów Australii twórcami instytucji małżeństwa byli dwaj ludzie. Podobno Orłosokół (zwany również Biljara) oraz Kruk (albo Wagu) ustanowili instytucję małżeńską poprzez określenie stopni pokrewieństwa, w ramach których małżeństwo było dopuszczalne. Ci dwaj mężczyźni pojawiają się w opowieściach jako rywale, przy czym Kruk często próbuje przechytrzyć lub okpić Orłosokoła. Na przykład w jednej opowieści Orłosokół spalił Kruka i zamienił go w ptaka, którego imię nosił. Sam Orłosokół stał się ptakiem, kiedy Kruk namówił go podstępnie do wzbicia się w niebo.
Po - pierwsze ciemności, prabyt.
Purukupali - bożek rodowy odpowiedzialny za moralność według ludu Tiwi z wysp Melville i Bathurst. Purukupari był jednym z pierwszych ludzi, synem Mudungkala, ślepej, starej bohaterki rodowej z Czasów Marzeń. Purukupali ożenił się, a żona urodziła mu syna. Mieszkali w tym samym obozowisku, co Księżycowy Człowiek, Tjapara, kawaler, który pożądał żony Purukupali. Pewnego dnia poszli razem do lasu, zostawiając jej syna w cieniu drzewa. Jednak podczas ich nieobecności cień przesunął się i dziecko zmarło z gorąca. Purukupali wpadł w gniew, i ogłosił, że od tej pory ludzie będą umierali. Tjapara obiecał przywrócić dziecku życie. Obaj zaczęli walczyć nad ciałem, ale w końcu Purukupali zabrał je i odszedł w morze. Tjapara zamienił się w księżyc. Ślady na księżycu to blizny po ranach zadanych w walce.
Rata - heros występujący w mitologii maoryskiej i innych mitologiach polinezyjskich. Jego ojciec, zwany Wahieroa, został zabity przez potworne jaszczurki, które służyły jego wrogowi, Puna. Rata wybrał się na poszukiwanie ciała ojca. W końcu znalazł jego głowę we wnętrznościach wielkiego rekina Matuku i odzyskał resztę od potwornych jaszczurek. Jednakże w drodze do domu sam Rata został przez jaszczurki pocięty na kawałki.
Rona - zachłanna kanibalka z mitologii Tahiti. Rona, zwana również "Długie Zęby” miała piękną córkę imieniem Hina, która zakochała się w mężczyźnie imieniem Monoi. Jednak Rona pojmała Monoi i pożarła go. Hina zwróciła się o pomoc do No'a-huruhuru (czyli "Włochatego Wodza”) i Rona została zabita.
Siedem Sióstr - siedem wędrownych plemiennych bohaterek z Czasów Marzeń, nazywanych również ich aborygeńską nazwą Kungarankalpa. Pełna trasa wędrówki sióstr została odtworzona na podstawie opowieści autorstwa różnych aborygeńskich klanów wzdłuż niej mieszkających. Siostry podążały na południe ze środka Australii, aby uciec przed rozpustnym mężczyzną imieniem Nyiru. Ucieczkę znaczą różne osobliwości krajobrazu: na przykład niskie urwisko to wiatrołom, który zbudowały, obozując taj jednej nocy. Po dotarciu na południowe wybrzeże siedem sióstr weszło do morza, a następnie przeskoczyło do nieba. Znalazłszy się w niebie, zamieniły się w konstelację gwiezdną Kurialya (czyli Plajady).
Siostry Wawilak - dwie rodowe bohaterki z Czasów Marzeń. Według mitologii aborygeńskiego ludu Ylongu z krainy Arnhem. Siostry Wawilak przemierzały pierwotny krajobraz, kształtujący środowisko naturalne i nadając nazwy stworzeniom i roślinom. Obie powiły synów. Starsza siostra niechcący dopuściła się tego, że jej krew menstruacyjna padła do rozlewiska, co rozgniewało mieszkającego w niej węża Yurlunggur. Wąż wywołał wielką burzę i powódź. Aby go ugłaskać, siostry śpiewały pieśni, ale Yurlunggur połknął kobiety i ich synów, a następnie wycofał się do nieba w postaci tęczy. Gdy wody potopu opadły, Yurlunggur wrócił na ziemię na miejsce, które stało się pierwszym terenem inicjacyjnym ludu Ylong, po czym zwrócił siostry i ich synów. Przechodzili tamtędy dwaj mężczyźni, którzy nauczyli się pieśni sióstr, a następnie wykonali pierwsze obrzędy inicjacji ludu Ylongu, będące obrzędami przejścia chłopców do dorosłego życia.
Tawhaki - słynny heros z maoryskiego mitu. Tawhaki i jego brat Kariki byli synami półboga Hema i bogini nieba. Po śmierci Hema zabitego przez potwory Tawhaki wyruszył w podróż do miejsca, gdzie zginął jego ojciec, aby go pomścić. Po drodze heros przeżył liczne przygody, które stały się podstawą cyklu mitów. W wielu z nich głupawy i leniwy Kariki jest przeciwstawiany heroicznemu i szlachetnemu bratu. W trakcie wędrówek Tawhaki ożenił się i miał syna, Wahieroa, którego syn Rata to kolejny heros w polinezyjskiej mitologii.
Argula - w mitologii Aborygenów z zachodniego Kimberley postać trickstera związana z czarami. Na terenach tych aspołeczne zachowanie może być ukarane przez namalowanie pokręconej postaci ludzkiej w grocie skalnej i śpiewanie do niej obraźliwych piosenek, które mają rzekomo sprowadzić na winowajcę kalectwo lub śmierć. O malunkach takich powiada się, że są dziełem Arguli.
Atua - pomniejsi bogowie patronujący różnym zajęciom i opiekujący się poszczególnymi wyspami.
Haumia - maoryski bóg dzikich warzyw i roślin. Był synem boga nieba Rangi i bogini ziemi Papa.
Karaperamun - najwyższa istota czczona w Vanuatu (wcześniejsze Nowe Hebrydy) zanim wyspiarze przeszli na chrześcijaństwo. Kult Karaperamun został wskrzeszony w roku 1940 wraz z przybyciem przedstawiciela kultu cargo, Johna Fruma, który miał być wcieleniem bóstwa.
Kinharingen - bóg z Borneo, zrodził się z żoną ze skały i stali się rodzicami. Żeby zapewnić pożywienie pierwszym ludziom, zabili swe pierwsze dziecko i poćwiartowali je. Głowa przemieniła się w orzech kokosowy, piszczele w trzcinę cukrową, palce w banany, a z krwi wyrósł ryż.
Ku - hawajskie imię polinezyjskiego boga wojny, gdzie indziej znanego pod imieniem Tu.
Lature - indonezyjski bóg otchłani.
Lono - bóg nieba, pokoju i rolnictwa. Hawajski odpowiednik boga w innych regionach znanego jako Rongo. Lono obejmował panowanie na Hawajach co roku, a w trakcie trwającego cztery miesiące święta Makihiki, które rozpoczynało się wraz z pojawieniem się na wieczornym nieboskłonie Plejad i nadejściem jesiennych deszczów. W czasie Makihikik, które bóg ten miał zapoczątkować, z wyspy na wyspę przenoszono jego wizerunek i oddawano mu cześć w podzięce za urodzaj i dostatek. Pod koniec święta Makihiki Lono rytualnie zabijano w głównej, poświęconej mu świątyni, po czym miał on wyruszyć do Kahiki, niewidzialnej krainy, w której pozostawał aż do następnej jesieni. Pozostała część roku była poświęcona Ku, bogu ziemi i dobrobytu.
Lowalangi - indonezyjska najwyższa istota niebiańska, jest wszechmocny, wszechobecny i wszechwiedzący. Za wszelkie wykroczenia karał winnych za pomocą klęsk żywiołowych, a tajfuny stanowiły podstawowy repertuar nakładanych przez niego kar.
Nareau - pierwotne bóstwo, według mitologii z Wysp Gilberta (w Mikronezji). Nareau rozpoczął proces stworzenia przez namówienie węgorza do rozdzielenia nieba i ziemi.
Paao - hawajski bóg, który podobno zapoczątkował obrzędy związane z Makihiki, świętem boga Lono. Paao rzekomo przybył na wyspy hawajskie z niewidzialnego lądu za morzem. Był założycielem nowej religii i tym, który obalił ówczesną dynastię wodzów.
Rangi - pierwotne bóstwo stwórcze maoryskiego panteonu. Rangi, bóg nieba i Papa, bogini ziemi, objęci tak ciasno w pierwotnej próżni, że żadne z ich sześciorga dzieci nie mogło oddzielić się od nich po urodzeniu. Bóg wojny Tu zaproponował, aby zabić rodziców, ale bóg lasów Tane stwierdził, że lepiej będzie rozdzielić ich siłą. Każdy bóg po kolei próbował rozdzielić bóstwa, ale dopiero Tane się to udało. Wtedy to Rangi i Papa zajęli miejsca, na których spoczywają do dzisiaj
Rona - według mitologii maoryskiej bóg, który walczy z księżycem. Walka rozpoczęła się po tym, jak księżyc ukradł żonę Rony. Kiedy księżyc męczy się walką, znika. W tym czasie Rona i Księżyc zbierają siły i jest to czas fazy przybywania księżyca. Podczas pełni walka zostaje wznowiona.
Rongo, Lono, Ro - maoryski bóg pokoju i roślin uprawnych, jeden z sześciu potomków pierwotnych bóstw Rangi i Papy. W jednym ze swych aspektów, jako Rongo- maui, podobno sprowadził pierwsze jamy (słodkie ziemniaki). Na Hawajach jest czczony pod imieniem Lono.
Sang Jang - najwyższe bóstwo na Jawie.
Sihai - indonezyjski bóg, którego Lowalangi ulepił z błota i ożywił własnym oddechem. Gdy Sihai umarł - jego prawe oko zamieniło się w Słońce, lewe w Księżyc, z ust wyrosło drzewo ognia, z gardła drzewo złota, z brzucha zaś drzewo, które dało początek ludziom.
Tane - bóg sprawujący pieczę nad lasami porastającymi małe skrawki ziemi, wyrastające z bezmiaru wód oceanu. Na Hawajach czczony jako bóstwo Słońca, który wraz z żoną Hina, władczynią srebrnego globu przemierzał nieboskłon.
Tane był synem Papy- matki ziemi i Rangiego- ojca nieba. Rangi i Papa objęci byli tak ciasno w pierwotnej próżni, że żadne z ich sześciorga dzieci nie mogło oddzielić się od nich po urodzeniu. Bóg wojny Tu zaproponował, aby zabić rodziców, ale bóg lasów Tane stwierdził, że lepiej będzie rozdzielić ich siłą. Każdy bóg po kolei próbował rozdzielić bóstwa, ale dopiero Tane się to udało. Wtedy to Rangi i Papa zajęli miejsca, na których spoczywają do dzisiaj, ale Tane naraził się na zazdrość ze strony rodzeństwa. Tawhiri, bóg żywiołów, powalił wszystkie drzewa Tane i sprawił, że jego dziecko, ryba, która do tej pory mieszkała w lasach, uciekła do morza, do królestwa boga Tangaroa. Podobno Tane, rozwścieczony z powodu utraty potomka, pozostawał od tej pory w konflikcie z Tangaroa. Kiedy Tane zapragnął się ożenić poprosił o rękę Papę. Odmówiła mu, ale za jej radą stworzył on pierwszą kobietę, Hinehauone z piasku wyspy Hawaiki. Hinehauone była odpowiedzialna za narodziny pierwszego człowieka i za pojawienie się śmiertelności. Urodziła ona Tane córkę imieniem Hinetitama, która później stała się Hinenuitepo, gigantyczną boginią śmierci. Tane poślubił później Hinetitamę, ale kiedy dziewczyna dowiedziała się, że jest jej ojcem, uciekła z przerażeniem do krainy podziemi i stała się Hinenuitepo. Stamtąd zawołała do Tane, że sprowadzi śmierć na wszystkie jego dzieci. W ten sposób rodzaj ludzki stał się śmiertelny.
Tangaloa, Tangaroa, Tanaoa, Taaroa - maoryski bóg oceanu, patron rybaków i żeglarzy, opiekun ryb, otaczany szczególną czcią. Syn Rangiego i Papy. Był bóstwem bardzo znanym w całej Polinezji. Poza Nową Zelandią czczono go jako stwórcę innych bogów, Ziemi i ludzi. Według maoryskiej mitologii większość tworów morskich to dzieło Tangaroa, a te znajdujące się na ziemi, dziełem Tane. Jednakże wszystkie ryby były potomkami Tane i zamieszkiwały lasy, dopóki Tawhiri, bóg żywiołów, powalił wszystkie drzewa i sprawił ryba, uciekła do morza, do królestwa Tangaroa. Podobno Tane, rozwścieczony z powodu utraty potomka, pozostawał od tej pory w konflikcie z Tangaroa.
Tawhiri - maoryski bóg żywiołów, syn Rangiego i Papy. Maoryski mit o stworzeniu opowiada, że . Rangi i Papa objęci byli tak ciasno w pierwotnej próżni, że żadne z ich sześciorga dzieci nie mogło oddzielić się od nich po urodzeniu. Bóg wojny Tu zaproponował, aby zabić rodziców, ale bóg lasów Tane stwierdził, że lepiej będzie rozdzielić ich siłą. Każdy bóg po kolei próbował rozdzielić bóstwa, ale dopiero Tane się to udało. Wtedy to Rangi i Papa zajęli miejsca, na których spoczywają do dzisiaj, ale Tane naraził się na zazdrość ze strony rodzeństwa. Tawhiri, bóg żywiołów, powalił wszystkie drzewa Tane i sprawił, że jego dziecko, ryba, która do tej pory mieszkała w lasach, uciekła do morza, do królestwa boga Tangaroa.
Tjapara - według podań ludu Tiwi z wysp Melville i Bathurst- człowiek, który stał się księżycem.
Tu - według maoryskiego mitu o stworzeniu Tu był bogiem wojny, synem Rangiego i Papy. Rangi, bóg nieba i Papa, bogini ziemi, objęci byli tak ciasno w pierwotnej próżni, że żadne z ich sześciorga dzieci nie mogło oddzielić się od nich po urodzeniu. Tu zaproponował, aby zabić rodziców, ale bóg lasów Tane stwierdził, że lepiej będzie rozdzielić ich siłą. Każdy bóg po kolei próbował rozdzielić bóstwa, ale dopiero Tane się to udało. Wtedy to Rangi i Papa zajęli miejsca, na których spoczywają do dzisiaj. Pewnego dnia Tu został napadnięty przez Tawhiri, a żaden z pozostałych braci nie przyszedł mu z pomocą, dlatego Tu zwrócił się przeciw nim. Łapał w siatkę ryby i zwierzęta, potomstwo Tangaroa i potomstwo Tane, i zjadał dzikie rośliny i zboża, dzieci Haumia i Rongo. Tu zdobył znajomość magii, która umożliwiała mu kontrolę nad wszystkimi dziećmi swoich braci: pogodą, zwierzętami, roślinami i materią nieożywioną.
Boginie
Hainuwele - "Liść Palmy Kokosowej”. Bogini u ludów żyjących na wyspie Seram (na terenie dzisiejszej zachodniej Indonezji). Hainuwele według mitu powstała ze zmieszania się krwi jej ludzkiego ojca z sokiem kwiatu palmy kokosowej. Po śmierci zadanej z rąk ludzi odrodziła się na nowo w roślinach służących odtąd ludziom za pokarm, a także spowodowała podział ludzi pierwotnych na zwierzęta i ludzi właściwych.
Hinenuitepo - "Wielka Pani Ciemności”. Maoryska bogini ciemności i śmierci. Hinenuitepo zwana pierwotnie Hinetitama ("Dziewica Świtu”) była córką Hinehauone, pierwszej kobiety i boga Tane. Tane poślubił Hinetitamę, ale kiedy dziewczyna dowiedziała się, że jest jej ojcem, uciekła z przerażeniem do krainy podziemi i stała się Hinenuitepo. Stamtąd zawołała do Tane, że sprowadzi śmierć na wszystkie jego dzieci. W ten sposób rodzaj ludzki stał się śmiertelny. Ojciec powiedział tricksterowi Maui, że jeżeli przejdzie przez ciało Hinenuitepo od pochwy do ust, wówczas stanie się nieśmiertelny. Maui spróbował to uczynić w trakcie snu Hinenuitepo, ale zbudził ją śmiech jakiegoś ptaka, więc zabiła Maui potwierdzając tym samym, że ludzkie istoty nigdy nie uzyskają nieśmiertelności.
Kaintangata - w mitologii Maorysów była boginią niebios. Poślubiła wodza kanibali Whaitiri, a następnie wydała na świat Hema, ojca bohatera Tawhaki.
Pani - maoryska bogini wegetacji, żona boga Rongo i matka jamów (ignamów, jadalnych bulw).
Papa - maoryska bogini stworzycielka ziemi, małżonka boga nieba Rangi i matka wielkich bogów maoryskiego panteonu. Kiedy jej syn Tane, bóg drzew, szukał towarzyszki życia, zwrócił się najpierw do matki. Ona jednak odrzuciła jego zaloty i poradziła mu, aby stworzył sobie żonę z piasku wyspy Hawaiki. Twór ten, Hinehauone, był pierwszą istotą ludzką.
Inne postacie i zagadnienia
Alczeringa, Alcziranga - "Religia”. Był to czas przodków w wierzeniach tubylców Australii. Według ich religii jest to czas ahistoryczny, istniejący równocześnie z czasem historycznym, Czas Święty, zwany też Epoką Snu. Jednocześnie uważany jest za bardzo odległy czas stworzenia oraz aktualny czas przeżywany. Alczeringa jest wciąż "odnawiany” za pomocą rytuałów i sztuki sakralnej. Termin Alczeringa pochodzi najprawdopodobniej pochodzi z języka plemienia Aranda (zamieszkujących środkowy obszar Australii).
Areop-Enap - pierwotny pająk, który według mitologii ludu Nauru zamieszkującego obszary Mikronezji rozpoczął dzieło stworzenia morza i nieba. Areop-Enap znalazł wielkiego małża i rozkazał pewnemu skorupiakowi, by go rozłupał. Skorupiakowi udało się to tylko częściowo, więc Areop-Enap zwrócił się do gąsienicy o pomoc. Gąsienica otworzyła całkowicie małża, ale zmarła z wyczerpania. Górna część muszli stała się niebem, a pot gąsienicy słonym morzem. Ostatecznie gąsienica została Słońcem, a skorupiak Księżycem.
Bracia Ptaka Dzwonu - starodawni bohaterowie Czasów Stworzenia związani z Uluru (Ayer's Rock) w środkowej Australii. Według jednej z wersji ich historii opowiedzianej w 1976 roku dwaj bracia skradali się za emu nad Antalanya, stawem wśród skał w pobliżu Uluru. Nie znana im kobieta szukała gąsienic w pobliskim Wangka Arkal. Na głowie niosła misę na podkładce. Ładunek ześlizgnął się jej z głowy i spłoszył emu, który pobiegł na północ w kierunku Uluru, a za nim obaj bracia. U stóp Uluru jest nacięcie, będące jakoby podkładką pod niesioną na głowie misę, która leży tam, gdzie upadła. Nieco dalej jest staw, z którego pił emu.
Czasy Marzeń - w aborygeńskich mitach tak nazywała się pierwotna epoka tworzenia świata, będąca okresem, w którym plemienne istoty boskie przemierzały kontynent australijski. Owe istoty kształtowały krajobraz wokół, a także ustanawiały formy zachowań społecznych i w trakcie swego przemarszu pozostawiały dusze nienarodzonych dzieci. Czasy Marzeń to również stan ducha, osiągany przez uczestników obrzędu. Wierzy się, że uczestnicy ci na krótko wcielają się we własnych przodków i odtwarzają ich podróże lub uwalniają ich moc
Czuringi - święte przedmioty, ślady bytności pozostawione na ziemi przez Aborygenów (przeważnie kamienne lub deseczki pokryte znakami).
Djunggun - postać z pierwotnego aborygeńskiego mitu regionu zachodniego Kimberley, który tłumaczy pochodzenie niekazirodczego małżeństwa. W zamierzchłej przeszłości, głosi mit, kazirodztwo było na porządku dziennym. Pewnego razu dwóch mężczyzn, Djunggun i Wodoy, poślubili każdy córkę drugiego. Djunggun jednak postanowił przyjąć córkę Wodoya nie oddając swojej, a wtedy Wodoy pozbawił go pałką głowy. Od tej pory nie było już kazirodczych małżeństw. Djunggun i Wodoy, przemienili się w ptaki, dając początek gatunkowi kozodojów.
Hawaiki - była to mityczna ojczyzna ludów polinezyjskich, siedziba bogów oraz praprzodków, którzy stamtąd zaczęli proces kolonizacji wysp Oceanu Spokojnego. Była to także kraina, do której wracają dusze zmarłych na wieczny spoczynek. Etymologiczny związek nazw wysp Samoa (obecne Savaii) i Hawaje (dzisiejsze Hawaje) jest jedną z przesłanek tezy o wspólnym pochodzeniu wszystkich ludów Polinezji.
Hina - kobieta, która wyhodowała pierwszy orzech kokosowy, jak głosi mit ludu Tonga. Hina była kobietą ze szlachetnego rodu, której dziewictwo było szanowane i chronione przez całą społeczność. Pewien węgorz odbył z nią stosunek i uczynił ją brzemienną. Jej lud złapał winowajcę, który został posiekany i zjedzony z wyjątkiem głowy, o której zachowanie prosiła Hina. Hina pochowała ja i z niej właśnie wyrosła pierwsza palma kokosowa.
Hinehauone - w maoryskiej mitologii Hinehauone jest pierwszą istotą ludzka. Bóg stworzyciel- Tane, syn Papy- matki ziemi i Rangiego- ojca nieba zapragnął się ożenić. Jego matka odmówiła mu, ale za jej radą stworzył on pierwszą kobietę, Hinehauone (czyli "Dziewica Stworzona z Ziemi”) z piasku wyspy Hawaiki. Hinehauone była odpowiedzialna za narodziny pierwszego człowieka i za pojawienie się śmiertelności. Urodziła ona bóstwu Tane córkę imieniem Hinetitama, która później stała się Hinenuitepo, gigantyczną boginią śmierci.
Honoyeta - bóg wąż z podań ludu Kalauna na wyspie Goodenough w Melanezji. Miał dwie żony. Kiedy pracowały poza domem Honoyeta zrzucał skórę węża i stawał się pięknym młodzieńcem. Jedna z żon odkryła jego tajemnicę i zniszczyła skórę węża. Honoyeta wpadł w szał i sprowadził na ludzkość suszę, głód i śmierć.
Iolofath - w mitologii Mikronezji był bohaterem kulturowym i tricksterem, znanym też jako Olifat. Często utożsamiany był ze słońcem, zasłużył się ludziom przyniesieniem ognia. Na przykład na środkowych wyspach Caroline powiadają, że Olifat przysłał na ziemię ptaka, niosącego ogień w dziobie. Na atolu Ulithi mówią, że Iolofath, słońce, był synem boga nieba Lugeilangac i kobiety imieniem Thilpelap. Iolofath mieszkał na ziemi, ale pewnego dnia postanowi odwiedzić niebo, gdzie został zabity przez swoich niebiańskich krewniaków. Ojciec wskrzesił go i pozwolił pozostać między bogami.
John Frum - jest to główna postać melanezyjaskiego kultu cargo, zainicjowanego na Nowych Hebrydach (dzisiejsze Vanuatu) w czasie II wojny światowej. John Frum uważany jest za wcielenie Karaperamuna, najwyższej istoty czczonej w Vanuatu, zanim lud nawrócił się na chrześcijaństwo. Jego nadejście ma zapowiedzieć epokę kago (cargo- "Bogactwo”).
Kariki - brat maoryskiego herosa Tawhaki. Kariki przedstawiany był jako grubianin i głupiec, przeciwieństwo mądrego i bohaterskiego brata. Kore - chaos lub niezgłębiony ocean.
Kruk i krab - postaci, które w mitologii ludu Murinbata z północno-wschodniego dystryktu Victoria River nauczyły ludzi, jak umierać. Kruk i krab spierały się o najlepszy sposób umierania. Krab powiedział, że zna dobrą metodę i poszedł poszukać dziury w gruncie. Zrzucił swój stary pomarszczony pancerz i czekał w jamie, aż wyrośnie mu nowy. Powrócił z nowym pancerzem, ale wówczas kruk stwierdził, że zna szybszy sposób umierania. Natychmiast zamknął oczy i upadł na wznak. Krab próbował ocucić go wodą, ale nie zdołał, ponieważ kruk był martwy. Według podań ludu Murinbata ludzie postanowili umierać w taki sam sposób jak kruk.
Kulty cargo - w Oceanii kontakt z cywilizacją europejską doprowadził do stworzenia i modyfikacji mitów obrazujących miejsce Europejczyków we wszechświecie. Melanezyjczycy i inni wyspiarze byli oszołomieni ilością dóbr materialnych, jakie przybysze przywozili na swoich statkach i od wyrazu "cargo” utworzono w pidżin słowo "kago” oznaczające "towary”, "własność” lub "bogactwo”. Melanezyjczycy wierzyli, że Europejczycy muszą być w posiadaniu jakiejś szczególnie skutecznej magii, żeby mieć takie bogactwo i stworzyli "kult cargo”, aby zdobyć tę wiedzę dla siebie. Powszechne było przekonanie, że jakiś przodek, bóg lub inna czczona postać może zesłać "kago”. Jego nadejście miało zapowiedzieć nową epokę dobrobytu, sprawiedliwości i, jak wierzyli niektórzy, wyzwolenia spod obcego panowania. Kulty cargo dotrwały do dnia dzisiejszego: na przykład książę Filip, małżonek królowej Elżbiety II, jest przedmiotem kultu na wyspie Tanna na Vanuatu.
Kungarankalpa - aborygeńskie imię rodowych bohaterek znanych jako Siedem Sióstr.
Lang - królestwo nieba w mitologii atolu Ulith w Mikronezji.
Lelembut - duchy powodujące u ludzi choroby.
Malaveyovo - nienasycony kanibal z mitologii wyspy Goodenough (Papua Nowa Gwinea). Powiadają, że Malaveyovo zwykł wędrować po wyspie, z zapałem pożerając każdego, kogo napotka na swojej drodze, przyczyniając się w ten sposób do jej poważnego wyludnienia. Dlatego też wyspiarze składają mu ofiary z płodów ogrodowych w przekonaniu, że im więcej zje warzyw tym mniej pożre ludzi. Zwyczaj ten kontynuowany jest obecnie w formie abutu, konkursu, w trakcie którego współcześni wyspiarze rywalizują o to, kto przygotuje najokazalszy dar warzywny.
Mana - bezosobowa, niematerialna siła, swoistego rodzaju fluid, który może przenikać istoty żywe, jak i ciała nieożywione, może przemieszczać się z jednego przedmiotu na drugi, a natężenie tej siły może ulegać zmianie.
Maui - najsławniejszy, swawolny i sprytny heros w mitologii polinezyjskiej. Maui urodził się przedwcześnie, i według niektórych podań, został przez matkę wrzucony do morza, ale słońce go uratowało. Jednym z jego pierwszych wyczynów było spowolnienie ruchu słońca za pomocą kości szczękowej jego zmarłej babki po to, by dać ludziom więcej czasu na gotowanie pożywienia, albo aby zapewnić matce więcej czasu na uszycie ubrania z kory (tapa). Pewnego dnia wyprawił się z braćmi na ryby i złowił pierwszy ląd (wyspę), według jednych wyspę Hawaiki lub Teika-aMaui ("Ryba Maui”), Nową Zelandię. Ofiarował ludziom ogień, który wykradł jego opiekunce, Mahui-ike, starożytnej heroinie krainy zmarłych. W trakcie innej wyprawy do krainy zmarłych Maui próbował przejść po ciele śpiącej Hinenuitepo, bogini śmierci, ponieważ wierzył, że w ten sposób stanie się nieśmiertelny. Ale bogini zbudziła się i zabiła go. Od tej pory żadna istota ludzka nie może zyskać nieśmiertelności.
Memedis - duchy sprowadzające na ludzi różne nieszczęścia.
Mimi - figlarna istota, trickster, z mitologii Aborygenów zachodniej Krainy Arnhem. Mimi mieszkają w szczelinach skalnej skarpy Krainy Arnhem i ogólnie rzecz biorąc są istotami życzliwymi. Na przykład uczą ludzi sztuki polowania. Mogą jednak zachowywać się wrogo, gdy zaskoczy je nagła obecność obcych. Każdy podróżujący po buszu powinien krzyczeć, aby mmi usłyszały, że ktoś jest w pobliżu. Ludzie, którzy je przestraszą mogą zostać ukarani chorobą. Nie należy się zbliżać do wyglądających na oswojone kangurów, bo mogą one należeć do mimi: jego właściciel zabije każdego, kto wyrządzi zwierzęciu krzywdę. Często mówi się, że starożytne Aborygeńskie malowidła w jaskiniach są dziełem mimi.
Mudungkala - według podań ludów z wyspy Melville i Bathurst przy północnej Australii jest to ociemniała starsza kobieta odpowiedzialna za pojawienie się pierwszych ludzi. W okresie tworzenia, czyli Czasach Marzeń, spod ziemi, na południowo-wschodnim krańcu wyspy Melville wyłoniła się wyłoniła się Mudungkala. Towarzyszyło jej troje dzieci będących pierwszymi ludźmi, którzy zaludnili wyspę. Mudungkala przepełzła przez bezkształtny pierwotny krajobraz, a ze śladów, które za sobą zostawiała, tryskała woda. W końcu poziom wody tak się podniósł, że wyspy zostały odcięte od kontynentu australijskiego.
Namorodo - plemię swawolnych istot w mitologii Aborygenow zachodniej Krainy Arnhem. Przerażające postaci o długich pazurach, ciele składającym się z samej skóry i kości, utrzymujących się za pomocą ścięgien. Poruszają się w nocy przelatując ze świstem po niebie. Jednym pazurem mogą zabić każdego, kogo usłyszą, szczególnie rannych i chorych. Jeśli Namorodo pochwyci duszę osoby zmarłej, może ona nigdy nie dołączyć do klanu totemicznych przodków, przemieniając się w nienawistną istotę pędzącą po buszu. Namorodo byli również kojarzeni z czarami i spadającymi gwiazdami.
Ngandjala, Ngandjala - jedno z plemion tricksterów z mitologii Aborygenów z terenów zachodniego Kimberley. Podobnie jak Wurulu-Wurulu, Ngandjala-Ngandjala miały włóczyć się po buszu, szukając okazji do czynienia takich szkód, jak niszczenie zbiorów czy malowideł jaskiniowych, wykonanych przez starożytnych herosów. Niektórzy jednak wierzą, że istoty te mogą być czasem pomocne, na przykład gotują owoce jadalne, aby przyspieszyć ich dojrzewanie. W czasie pory deszczowej można czasem zobaczyć Ngandjala-Ngandjala w chmurach, a opary unoszące się po ulewie, wskazują miejsca ognisk, gdzie gotowały one owoce. Ngandjala-Ngandjala padają ofiarą działania innego trickstera Unguramu. Z ognisk Ngandjala-Ngandjala kradnie on jadalne korzenie, a Ngandjala-Ngandjala łapią go za ogon, i ciągną tak długo, dopóki nie zdradzi, gdzie ukrył skradzioną żywność.
Oknanikilla - święte tereny, na których składa się czuringi.
Orłosokół i kruk - według aborygeńskiej mitologii z południowo-wschodnich obszarów Australii twórcami instytucji małżeństwa byli dwaj ludzie. Podobno Orłosokół (zwany również Biljara) oraz Kruk (albo Wagu) ustanowili instytucję małżeńską poprzez określenie stopni pokrewieństwa, w ramach których małżeństwo było dopuszczalne. Ci dwaj mężczyźni pojawiają się w opowieściach jako rywale, przy czym Kruk często próbuje przechytrzyć lub okpić Orłosokoła. Na przykład w jednej opowieści Orłosokół spalił Kruka i zamienił go w ptaka, którego imię nosił. Sam Orłosokół stał się ptakiem, kiedy Kruk namówił go podstępnie do wzbicia się w niebo.
Po - pierwsze ciemności, prabyt.
Purukupali - bożek rodowy odpowiedzialny za moralność według ludu Tiwi z wysp Melville i Bathurst. Purukupari był jednym z pierwszych ludzi, synem Mudungkala, ślepej, starej bohaterki rodowej z Czasów Marzeń. Purukupali ożenił się, a żona urodziła mu syna. Mieszkali w tym samym obozowisku, co Księżycowy Człowiek, Tjapara, kawaler, który pożądał żony Purukupali. Pewnego dnia poszli razem do lasu, zostawiając jej syna w cieniu drzewa. Jednak podczas ich nieobecności cień przesunął się i dziecko zmarło z gorąca. Purukupali wpadł w gniew, i ogłosił, że od tej pory ludzie będą umierali. Tjapara obiecał przywrócić dziecku życie. Obaj zaczęli walczyć nad ciałem, ale w końcu Purukupali zabrał je i odszedł w morze. Tjapara zamienił się w księżyc. Ślady na księżycu to blizny po ranach zadanych w walce.
Rata - heros występujący w mitologii maoryskiej i innych mitologiach polinezyjskich. Jego ojciec, zwany Wahieroa, został zabity przez potworne jaszczurki, które służyły jego wrogowi, Puna. Rata wybrał się na poszukiwanie ciała ojca. W końcu znalazł jego głowę we wnętrznościach wielkiego rekina Matuku i odzyskał resztę od potwornych jaszczurek. Jednakże w drodze do domu sam Rata został przez jaszczurki pocięty na kawałki.
Rona - zachłanna kanibalka z mitologii Tahiti. Rona, zwana również "Długie Zęby” miała piękną córkę imieniem Hina, która zakochała się w mężczyźnie imieniem Monoi. Jednak Rona pojmała Monoi i pożarła go. Hina zwróciła się o pomoc do No'a-huruhuru (czyli "Włochatego Wodza”) i Rona została zabita.
Siedem Sióstr - siedem wędrownych plemiennych bohaterek z Czasów Marzeń, nazywanych również ich aborygeńską nazwą Kungarankalpa. Pełna trasa wędrówki sióstr została odtworzona na podstawie opowieści autorstwa różnych aborygeńskich klanów wzdłuż niej mieszkających. Siostry podążały na południe ze środka Australii, aby uciec przed rozpustnym mężczyzną imieniem Nyiru. Ucieczkę znaczą różne osobliwości krajobrazu: na przykład niskie urwisko to wiatrołom, który zbudowały, obozując taj jednej nocy. Po dotarciu na południowe wybrzeże siedem sióstr weszło do morza, a następnie przeskoczyło do nieba. Znalazłszy się w niebie, zamieniły się w konstelację gwiezdną Kurialya (czyli Plajady).
Siostry Wawilak - dwie rodowe bohaterki z Czasów Marzeń. Według mitologii aborygeńskiego ludu Ylongu z krainy Arnhem. Siostry Wawilak przemierzały pierwotny krajobraz, kształtujący środowisko naturalne i nadając nazwy stworzeniom i roślinom. Obie powiły synów. Starsza siostra niechcący dopuściła się tego, że jej krew menstruacyjna padła do rozlewiska, co rozgniewało mieszkającego w niej węża Yurlunggur. Wąż wywołał wielką burzę i powódź. Aby go ugłaskać, siostry śpiewały pieśni, ale Yurlunggur połknął kobiety i ich synów, a następnie wycofał się do nieba w postaci tęczy. Gdy wody potopu opadły, Yurlunggur wrócił na ziemię na miejsce, które stało się pierwszym terenem inicjacyjnym ludu Ylong, po czym zwrócił siostry i ich synów. Przechodzili tamtędy dwaj mężczyźni, którzy nauczyli się pieśni sióstr, a następnie wykonali pierwsze obrzędy inicjacji ludu Ylongu, będące obrzędami przejścia chłopców do dorosłego życia.
Tawhaki - słynny heros z maoryskiego mitu. Tawhaki i jego brat Kariki byli synami półboga Hema i bogini nieba. Po śmierci Hema zabitego przez potwory Tawhaki wyruszył w podróż do miejsca, gdzie zginął jego ojciec, aby go pomścić. Po drodze heros przeżył liczne przygody, które stały się podstawą cyklu mitów. W wielu z nich głupawy i leniwy Kariki jest przeciwstawiany heroicznemu i szlachetnemu bratu. W trakcie wędrówek Tawhaki ożenił się i miał syna, Wahieroa, którego syn Rata to kolejny heros w polinezyjskiej mitologii.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz